Kolombiya ve Meksika’daki çirkin iç savaşların, Şili ve Peru’da ortaya çıkan sosyal hareketlerin, Venezüella, Bolivya, Ekvador ve Nikaragua’daki hızlanan değişimlerin, 2009’da El Salvador’da solun zafer beklentisinin ortasında ve Washington’ın rızası dışında bütünleşen kıtada göze çarpmayan daha küçük olaylar vücut buldu:

• Latin Amerika ekonomik Komisyonu, 2040 yılında 60 yaşın üstündeki insan sayısının 15 yaşın altındaki insan sayısını geçeceği ve demografik değişimin 2025’ten itibaren belirgin duruma geleceği tahmininde bulundu.
• Latin Amerika, 15-24 yaş arasındaki en yüksek cinayet oranına sahip ve bu yaşlardaki bir gencin katil olma ihtimali Avrupalı bir yaşıtından 30 kat fazla. El Salvador, genç insanlar arasında yüz binde 92’lik cinayet işleme oranıyla kıtada en kötü durumda olan ülke.
• Unesco’ya göre 37 milyon Latin Amerikalı okuma-yazma bilmiyor ve bunların 20 milyonu Brezilya’da.
• BM Habitat Raporu’na göre Güney Afrika şehirlerinden sonra bazı Latin Amerika şehirleri en yüksek eşitsizliğin görüldüğü yerler. Brezilya, Kolombiya, Arjantin, Şili, Ekvador, Guatemala, Meksika şehirleri, ABD’de Afro-Amerikan nüfusun yoğun yaşadığı şehirler gibi eşitsizliğin en yüksek olduğu bölgeler.
• Bir kamuoyu yoklamasına göre, Ekvador, Kosta Rika ve Şili göçmenlere karşı en hoşgörüsüz ülkeler arasındayken Nikaragua ve Uruguay ise en hoşgörülüler arasında.
• Ekonomist dergisi, Kolombiya’yı kıtada şiddetin en yoğun olduğu ülke, Şili’yi ise en barış içindeki ülke olarak belirledi.
• Kolombiya ve Meksika gazeteciler için Latin Amerika’nın en tehlikeli bölgeleri olurken yayımlanan bir listede Irak ve Sierra Leone ile birlikte yer aldılar.

Bolivya

• UNICEF’e göre çocuk ölüm oranını yüzde 43’e indiren Bolivya buna rağmen 5 yaşın altındaki çocuk ölüm oranında bölgenin lideri konumunda.
• Bolivyalı çocukların onda sekizi yetersiz beslenmeden etkileniyor ve tüm çocukların yüzde 30’unu oluşturan 5 yaşın altondaki çocuklar kronik kansızlıktan mustarip.
• Santa Cruz eyaletinde 8 binden fazla çocuk para almadan şekerkamışı tarlalarında çalışıyor. Tarla sahipleri bölgede otonomi isteğinin fanatik destekçileri.
• Bolivya, yılda 270 bin hektar orman arazisini, ülkenin batı bölgelerindeki zengin çiftlik sahiplerinin ormanları tarım arazisi ya da otlağa çevirmek amacıyla yakması ve kesmesi sonucu kaybediyor. Ülke sınırlarının yüzde 46’sını ormanlar kaplıyor ve toplam orman alanı 50 milyon hektar.
• Güvenlik dergisi Jane, Bolivya’yı Haiti’yle birlikte dünyanın en istikrarsız ülkeleri arasında gösterdi.

Peru

• Şu anda insan hakları ihlallerinden dolayı yargılanan eski Peru Devlet Başkanı Alberto Fujimori, izinsiz biçimde ziyaret edilebildiği, falcıların girdiği hapishanede lüks içinde yaşarken, Japonya’daki parasını çekmek için de telefon görüşmeleri yapıyor.
• Zorlukla hayatta kalan 56 üyesi ile soyu tükenme tehlikesi altında olan bir Kızılderili kabilesi, atalarından kalma ormanların yeninden kontrollerine verilmesi konusunda devlet ile anlaşma sağladı. Queroların şimdi gelecek için büyük planları var.

Venezüella

• Venezüella, Latin Amerika’da toplumsal eşitsizliğin en düşük olduğu ülke ve son 5 yılda bu yöndeki gidişat yükselmiş durumda, ancak nüfusun en zengin yüzde 20’si hala ulusal gelirin yüzde 47’sini elinde bulunduruyor.
• Ülke, sigaraya karşı başarıda ısrar ederken kişi başına sigara tüketimi 80’li yıllardaki 2500 rakamından 800’e düşmüş durumda.
• Venezüella’da son iki yılda “Ağaç Operasyonu” kapsamında 14 bin hektarlık alanda 12 milyondan fazla ağaç dikimi yapıldı.
• Venezüella Kültür Bakanlığı son yıllarda 10 milyon kitap bastı ve 25 milyon kapasiteli baskı tesisi kurdu. 2006’da Venezüella tarafından bir milyon adet Don Kişot romanı ücretsiz dağıtılmış, Sefiller ve Dona Barbara kitapları da aynı uygulama kapsamına alınmıştı.

Ekvador

• Başkan Rafael Correa, stratejik bölgelerdeki sağlık merkezleriyle bütünleşik bir sağlık sistemi kurmak ve gerektiğinde hastaları hastanelere helikopterlerle taşımak konusunda söz verdi.

Arjantin

• Plaza de Mayo Anneleri’nin (Mayıs Meydanı Anneleri) Buenos Aires’te bulunan bürosu saldırıya uğradı ve tahrip edildi. Hareketin sempati uyandıran lideri Hebe de Bonafini’nin kızı saldırıya uğradı.
• Plaza de Mayo Anneleri’nin düzenlediği bir kampanyanın ardından Buenos Aires’te bulunan eski bir askeri okul, Arjantin ordusu tarafından kaybedilenlerin anısına ithafen “Çocuklarımız Kültür Merkezi”ne dönüştürüldü.
• Meşhur Arjantin hamburgerinde az pişirme ve marketlerde daha az güvenlik standardı uygulanması sonucu başta 5 yaş altındaki çocukları öldüren bir bakteri ortaya çıktı.

Kolombiya

· 50 ülkede 20 bine yakın Kolombiyalı mahkum var ve büyük çoğunluğu uyuşturucu trafiği ile ilişkili suçlardan tutuklu.

· 20 binden fazla çocuk kirli su içmeleri nedeniyle öldü, çünkü içme suyu sağlamak için tahsis edilen paralar valiler ve belediye başkanları tarafından baka şekillerde harcandı.

· Bir milyon Kolombiyalı çocuğun emeği sömürülürken bunların yarısı tarlalarda, geriye kalanlar ise hizmet sektöründe, başta sokak ticaretinde, aynı zamanda silahlı gruplar tarafından cinsel sömürüye maruz kalıyor.

Şili

• 40 ülkede yapılan bir çalışma sonucunda Şilili öğrencilerin servetlerine / zenginliklerine göre birbirlerine göre en çok ayrılan öğrenciler oldukları, CEO’ların birçoğunun sadece 5 okuldan geldikleri ortaya çıktı.
• Şili aynı zamanda genç işsizliği konusunda yüksek oranlara sahip. Oran yetişkinlerin oranından 3,5 kat fazla ve bu yıllardır böyle.
• Yerel Tehuelches halkına söylendiğinde göre Patagonya’nın kalbinde İspanyol Endesa şirketi tarafından 4 milyar dolar harcamayla iki buzul nehrine baraj yapılmasını da kapsayan ve bölgeyi baraj gölleri ve kablolarla tahrip edecek 5 adet hidroelektrik santral kurulması planlanıyor.
• Şilili bir koleksiyoncu Pablo Neruda tarafından 1969 yılında Arjantin’de yeşil mürekkep ile yazılan ve eşi Matilde’nin yeğeni Alicia Urrutia’ya ithaf olunan 14 sayfalık elyazması şiiri buldu. Bu Neruda’nın Alicia ile ilişkisi olduğu söylentilerine neden oldu.

Nikaragua

· Nikaragua, 2009 yılında okuma-yazma bilmeme oranını Küba’nın da yardımıyla sıfırlamayı düşünüyor. Daniel Ortega iktidara geldiği zaman bu oran yüzde 24’tü.

Guatemala

· Guatemala Devlet Başkanı, 200 binden fazla kişinin öldürüldüğü ya da kaybedildiği 1960-1996 yılları arasındaki döneme dair insan hakları ihlallerini içeren askeri arşivleri açabileceğini açıkladı.

El Salvador

· İspanyol hak grupları, öldürülen 6 Cizvit ve onların iki işbirlikçisi hakkında eski Salvador Devlet Başkanı Alfredo Cristiani’ye karşı yasal gösterilere başladı.

· Solcu FMLN’nin 2009 yılındaki başkanlık seçimlerini solun geçmişten daha çok çalışarak seçimi kazanabileceğini akademik çalışmaya ortaya koyan ve aday olması planlanan televizyon sahibi Mauricio Funes ile kazanması bekleniyor.

Küba

• Holguin eyaletinin batısındaki 12 bin nüfuslu Antilla Belediyesi’ne son iki yıl içinde tek bir çocuk ölümü gerçekleşmedi.

• UNICEF’e göre ada, binde 7 ile gelişmekte olan ülkeler arasında en düşük çocuk ölüm oranına sahip. Küba’yı binde 13 ile Sri Lanka ve binde 14 ile Suriye izliyor.
• Geçen yıl 100 yaşına giren efsanevi Brezilyalı mimar Oscar Neimeyer tarafından “Emperyalist Canavar” olarak adlandırılan ve ejderhaya benzer canavar karşısında bayrak sallayan bir Kübalıyı resmeden 9,5 tonluk çelik bir heykel yapılarak Havana’ya dikildi.
• Doğu Timor devlet Başkanı, Kübalı doktorları Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterdi. Kübalı sağlıkçılar binlerce Timorluyu tedavi etti ve ülkeden birçok kişi Küba’da ücretsiz tıp eğitimi alıyor. Küba, Timor’a aynı zamanda bir okuryazarlık çalışması ile yardım ediyor.

Brezilya

• Recife eyaletindeki fakir çocuklarının Noel Baba’ya mektup yazma ve bunları postanenin duvarına bırakma gelenekleri var. Diğer postane müşterileri birer mektup seçiyor, hediyeyi alıyor ve postacılar Noel Baba kılığında hediyeleri adreslerine teslim ediyor. Geçtiğimiz sene, bu mektuplardan 10 bininde yani yüzde 60’ında oyuncak yerine yemek istendi çünkü çocuklar yataklarına aç gidiyorlardı.
• Brezilya’da aile içi şiddetin bir sonucu olarak her 10 saatte 5-14 yaş arasında bir çocuk öldürülüyor.
• Ülkedeki her 10 evsizden 7’sinin işi var, yüzde 75’i iyi eğitim görmüş durumda ve hiçbiri devletten yardım almıyor.
• Yüksek güvenlikli ir Brezilya cezaevinde tutuklulara, hayvan kaçakçılarından ele geçirilen hayvanları besleme izni verildi ve sonuçlar beklenenden daha iyi oldu. Beslenen hayvanlar arasında yaban domuzu, koç, keçi ve tavus kuşu, devekuşu, egzotik kuş türleri ile birlikte 3 metrelik bir timsah bile var.
• Lula da Silva, 90’lardan bu yana, ilk başkanlık döneminden bile fazla biçimde en popüler devlet başkanı oldu.

Meksika

• Aralık 2007-Kasım 2008 arasında Meksika’da 9,2 milyon kişinin katıldığı ve çoğunluğu yerel sorunlarla ilgili olan 3116 yürüyüş, gösteri ve blokaj eylemi düzenlendi. Eylem nedenlerinde dördüncü sırayı siyasi sorunlar, beşincisini ise iş alanındaki anlaşmazlıklar aldı.
• Erkeklerin iş bulmak amacıyla göçmeleri nedeniyle Meksika’nın kırsal nüfusunun yarısından fazlasını kadınlar oluşturuyor. Çoğu erkek yalnız göç ediyor. Ülkenin kuzey komşuları ile imzaladığı serbest ticaret anlaşmasını ardından bu daha belirgin bir durum haline geldi.
• BM Mülteciler Yüksek Komiserliği’ne (UNHCR) göre Meksika kıtanın en düşük oranıyla, sığınma taleplerinin sadece yüzde 5’ini kabul ediyor. Kosta Rika taleplerin yüzde 55,5’ini, Venezüella 45, Ekvador 47, ABD ise yüzde 50’sini kabul ediyor. Ülkede, mültecilere yönelik yaygın insan hakları ihlalleri olduğuna dair raporlar yayımlanıyor.
• Meksika göçmenler ABD’den bile kötü davranıyor. Bir BM yetkilisine göre sivil toplum örgütleri Orta Amerika’daki göçmenlere yönelik hak ihlallerine ve sınır dışı etmelere ilgisiz.
• Ortalama bir Meksikalı yılda 47 bin 450 televizyon reklamına maruz kalıyor, günde ortalama 3,2 saat televizyon seyrediyor. En popüler medya aracı televizyonken onu radyo ve yazılı basın izliyor. En çok gençler televizyon izliyor.
• Meksika, ABD askeri ve polis desteğinde dördüncülükten Kolombiya’nın ardından ikinciliğe yükseldi.
• Meksikalı gençlerin yüzde 54,6’sı hayatlarının bir başarısızlık olduğunu düşünüyor, yüzde 13,3’ü kendilerine zarar vermeyi denediklerini, yüzde 8,8’i de intiharı düşündüklerini belirtiyor. Oaxaca ve Tobasco bu hesaplamalarda en kötü durumda olan yerler.
• Pekin Olimpiyatları’na giden Meksika kafilesinin 85 kişisini sporcular, geriye kalan 170’ini ise politik seçkinlerin çocukları, eşleri, arkadaşları ve dalkavukları oluşturuyordu.
• Meksikalıların yüzde 69’u yüksek kilolu ve yüzde 30’u obez. 5-11 yaş arasındaki çocukların da yüzde 26’sı fazla kilolu ve ülke bu alanda ABD’den sonra ikinci sırayı alıyor.
• Meksika Devlet Başkanı’nın ekibinden biri ABD ziyareti sırasında cep telefonlarını çalarken kameralara yakalandı, fakat siyasi dokunulmazlığı nedeniyle soruşturmaya uğramaktan kurtuldu.