Bolivya’da Pazar günü yapılacak yeni anayasa öncesinde sokak gösterileri devam ediyor. Salı günü Venezüella’nın, La Paz şehrine 300 ton asfalt bağışlama töreninde “Sağcılar geçemeyecek-Evo’ya evet” sloganları atılırken, Devlet başkanı Evo Morales de törende bir konuşma yaptı. Konuşması sırasında bira yorgun görünen Morales, insanları yeni anayasayı oylamaya teşvik eden gruplara teşekkür ederek, “Erkek ve kız kardeşlerim, size güveniyoruz, Bolivya halkına güveniyoruz, bu nedenle Bolivya’yı tüm Bolivyalılar için demokratik biçimde dönüştürebiliriz” dedi. Konuşmasında gazın kamulaştırılmasından ve rüşvete karşı mücadelelerinden bahseden Morales, “Ancak bu değişiklikleri anayasallaştırmaya ihtiyacımız var” şeklinde konuştu. Morales, yeni anayasa ile eğitim ve sağlığın olacağı gibi su, kanalizasyon, gaz, elektrik gibi temel hizmetlerin de insan hakkı olacağına dikkat çekti. Ayrıca yakın tarihteki ülkedeki ABD müdahaleciliğini de ayıplayan Morales, yeni anayasanın ülkede ABD üsleri kurulmasını yasaklayacağını belirtti.

Bolivya toplumsal hareketi on yıllardır anayasanın yeniden yazılması için bir kurucu meclisin örgütlenmesini talep ediyor. Benjamin Kohl ve Linda Farthing’in “Bolivya’da Çıkmaz” isimli kitabına göre, 1826-2004 yılları arasında ülkede 16 anayasa ve 6 reform yapıldı. Simon Bolivar’ın 1826’da kendi kendine yazdığı ilk anayasa dünyanın en özgürlükçü anayasası olmaya söz veriyordu. Ancak Bolivya tarihi boyunca sorun olacak şekilde, onun emirleri yürürlükten kaldırılmadıkça anayasaların en özgürlükçüsü bile etkisiz oldu.

Yerlilerin büyük kısmı kendilerine tanıyacağı haklar nedeniyle yeni anayasayı destekliyor. Prensa Latina’ya konuşan üniversite öğrencisi Leidy Castro, “Biz, ilk kez ne kadar paraya sahip olduklarına bakmaksızın tüm Bolivyalıları kapsayan anayasanın tarafından olacağız. Üstelik yeni anayasa uzun zamandır yok sayılan bölgeleri de gözetiyor” dedi.

Destek gösterilerine paralel olarak sağcılar da yeni anayasaya karşı etkinlikleri sürüyor. Bu karşıt gruplar karşılaştıklarında birbirlerine yönelik sert meydan okumalar sergiliyorlar. 21 Ocak Çarşamba günü öğle vakti de sağcı Devrimci Milliyetçi Hareket (MNR) taraftarları ellerinde partinin pembe bayraklarıyla La Paz merkezindeki Prado Caddesi’nde bir yürüyüş gerçekleştirdiler. Sırada aynı yerde toplanan anayasa destekçilerinden oluşan kalabalıktan elinde mikrofon olan biri de sağcılara yönelik olarak, “Siz hainlerin gerçek bir planı yok. Bizim ise yeni anayasamız ile gerçek bir planımız var” benzeri yorumlar yaptı. Tansiyonun yükselmesiyle birlikte iki grup birbirine ellerindeki büyük kitapları ve kitapçıkları atmaya başladı. Kısa süreli sözlü atışma ve küçük itişmelerden sonra MNR taraftarları sokaktan çıktı.

Medya ve Değişim

Yeni anayasanın yazılma ve onaylanma sürecinde birçok sokak çatışması yaşandı. Ancak başka bir çatışma da ülke medyasında sürmekte. Ülkedeki başlıca gazeteler yeni anayasa ve MAS konusunda oybirliği etmişçesine eleştirel iken, her ikisi hakkında da yanlış bilgiler yayıyorlar. Örneğin yakın zamanda El Dario gazetesi “Bolivya, halk mahkemeleri ile barbarlığa geri dönecek” manşetini attı. (Halk mahkemeleri, ülke genelindeki birçok yerli grubu tarafından uygulanıyor ve yeni anayasada resmen tanınıyor.) Sağcı politikacılar ve sivil liderler tarafından oluşturulan birçok gazete ve köşe yazısında, düzenli olarak doğru haberler görmezden geliniyor, yeni anayasanın içeriğine dair sınırsız yalanlarla dolu manşetler atılıyor. Arkasındaki römork ile yerel pazarlara mobilya ve mal taşımak için çalışan La Pazlı taksi sürücüsü Edwin, Bolivya basınının çoğunun Morales’e ve yeni anayasaya karşı olduğunu kabul etmiş: “Ama onların ne söylediğini kim takar. Gazeteciler birkaç tane, ama biz, Bolivyalılar çoğuz” diyor. Medyanın hükümete yönelik saldırıları karşısında Morales bugün (22 Ocak’ta) “Cambio” (Değişim) isimli yeni devlet gazetesinin çıkacağını açıkladı. Morales yaptığı bir açıklamada, “Biz kendimizi örgütlüyoruz, biz kendimizi medya ile gerçekleri Bolivyalılara yayımlamaya hazırlıyoruz. Yayımlanacak yeni gazete kimseyi aşağılamayacak ama bizi bilgilendirecek ve eğitecek” diye konuştu.

Soldan yeni anayasaya yönelik çok sayıda geçerli eleştiri var. Mevcut büyük toprak hisselerinin parçalanmasına izin vermeyeceği, kürtajı yasallaştırmayacağı, neoliberalizmle mücadele konusunda yeterince ileri gitmeyeceği, değişikliklerin nasıl uygulanacağı konusunda muğlak bir dile sahip olduğu gibi eleştiriler bunların arasında. Ancak bu Pazar yapılacak oylamada yen anayasa lehinde oy kullanacakların büyük çoğunluğu bunu özellikle yeni anayasa için veya MAS hükümeti için yapmayacak, sağcılara, ırkçılığa, açlığa ve son yıllarda kötüleştirilen haklara karşı yapacak.

Nasıl olursa olsun, anayasanın kabulü Morales hükümeti için yeni bir evreyi açacak.

http://towardfreedom.com/home/content/view/1512/1/ adresinde yer alan ve Benjamin Dangl’ın izlenimlerinden oluşan yazıdan özetlenerek çevrilmiştir.