Yazan: Palagummi Sainath

Hindistan’ın milyarderleri için “uzun bıçaklar gecesi” devam ediyor. Güruhlarının büyük kısmı yok edildi, yarıdan fazla azaldılar, 54’ten 23’e düştüler. Forbes Milyarderler Listesi olarak da bilinen son Zengin Sayımı bunu daha da netleştirdi. Aynı zamanda en çok milyardere sahip ülkeler sıralamasında da iki sıra düşerek 6.lığa geriledik. Hindistan’ın 4. sıradaki yerine 29 kişiyle listeye giren Çin tarafından sinsice el konuldu. Daha da inciticisi, 25 milyarderle 5. sırayı kapan İngilizlerin de bir sıra altındayız.

Hindistan’ın en zenginlerinin net malvarlığı değeri de son Forbes listesine göre üçte birden fazla oranda azalmış. 2007 yılında bu değer 335 milyar dolara ulaşmıştı. Bu, bir milyarlık nüfus içinde 53 kişinin varlıklarının, ülkenin Gayrı Safi Yurtiçi Hasılası’nın üçte birine eşit olduğu anlamına geliyor. Bu sene bu değer 107 milyar dolara düştü. Ancak bizim zenginler ekibinin hâlâ Çinli rakiplerinin 2 katı varlığa sahip olması gibi rahatlatıcı şeyler var. Ve hatta tüm İskandinav ülkelerinin toplamından 8 fazla milyardere sahibiz. Buna rağmen dünyanın en yüksek yaşam standartlarına sahip olmakla övünüyorlar.

Forbes, toplamda 160 milyar dolara sahip olan 4 Hindistanlının 2008’de dünyanın en zengin 10 kişisinin arasında olduğuna dikkat çekiyor. Eyvah, bugün bu dörtlünün servetinin toplamı sadece 54 milyar dolar. Ama sadece milyonerlik yoksulluğuna düşen 29 Hindistanlı kodamanın cesareti kırılmamalı. Forbes bize şu iç rahatlatıcı kelimeleri sunuyor: “Zenginlik rüzgârları kolayca dönebilir. Yine bu kodamanların avantajına esebilir.” Bu büyük bakiyeler yarıya inse ne çıkar ki? İleride fırtınalar olabilirdi.

Hindistan’ın bu savrulmasının yanında plütokratlar biraz daha uzun vadeli ve çetin bir destan yürütüyor. Hindistan, Birleşmiş Milletler İnsani Gelişmişlik Düzeyi Endeksi (HDI) yeni sıralamasında 179 ülke arasında 132. sıraya düştü. BM, İnsani Gelişmişlik Raporu çerçevesinde 1990 yılından beri her yıl bu endeksi yayımlıyor. Endeks, refaha Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla dışında daha kapsamlı bir bakış sunuyor ve insani gelişimi üç açıdan ele almaya çabalıyor: uzun ve sağlıklı bir yaşam (doğum sırasındaki yaşam süresi beklentisiyle ölçülüyor), eğitim (yetişkin okuryazarlığı ve birincil, ikincil ve üçüncül basamak eğitime kayıt oranlarıyla ölçülüyor), kişi başına düşen Gayri Safi Hasıla (dolar bazında satın alma gücü paritesi ile ölçülüyor).

2007-2008 endeksinde Hindistan üzücü biçimde 128. sıradaydı. Şimdi 132.yiz. Bu, son 10 yılda endeksteki en kötü sıramız. Bu arada bu durum daha önce hiç Forbes listesinde yer almayan küçük Butan’ın İnsani Gelişim Endeksi’nde bizi altına aldığı anlamına geliyor. Bu küçücük Himalayalar ülkesi listede 131. sırada. Yani “dünyanın en hızlı büyüyen ikinci ekonomisi” olan komşusunun bir basamak üstünde. Butan, bir zamanlar BM’nin İnsani Gelişmişlik Endeksi listesinde en alttaki 15 ülke arasındaydı ve hiçbir zaman dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında yer almadı.

132. sıradaki Hindistan, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Botswana ve Latin Amerika’nın en yoksul ülkesi olan Bolivya’nın da arkasında kalıyor. Filistin’in işgal altındaki bölgeleri de bizim önümüzde. 20 yıldan fazla bir süredir savaşla perişan olan komşumuz Sri Lanka birkaç sıra kaybetmiş. Ülke hâlâ 108. sırada, Hindistan’ın 24 basamak üstünde. Vietnam, ABD’ye karşı savaşında milyonlarca kayıp verdi. On yıllar sonra ülkenin tarımı planlı yıkım, öldürücü bombardıman ve ölümcül zehirlerin bilinçli kullanımının ardından henüz toparlanıyor. Ancak 114. sıradalar. Ve Çin birkaç sıra düşmesine rağmen 94. sırada.

“En yoksul 500” listesi daha akılcı

Kötü haberlere dair kötü haberler şu ki bu rakamlar iyi haber günlerini yansıtıyor. Rakamlar 2006’ya ait. SENSEX (Bombay Borsası ç.n.) 10 bin puanı hatta 14 bin puanı kırıyordu. Hindistan ekonomisi de 2006-2007’e yüzde 9.6, 2005-2006’da da yüzde 9.4 büyümüştü. 53 dolar milyarderinin seri üretimini yaptığımız bu sözde şeref günlerimiz, aynı zamanda ülkenin insani gelişmişlikte 132. sıraya düşüşünü de destekliyordu. Tarihte sıkça rastlandığı gibi zenginler semirirken yoksullar daha da az yedi. Rakamlar, ekonomik darboğaz günlerine başlandıktan sonrasını içermiyor. Bu rakamlar da katıldığında tablo daha sevimsiz olacaktır.

Küba listenin 48. sırasında ve böylece İnsani Gelişmişlik Düzeyi Endeksi’nde ilk 50 içerisinde. Ülke, kişi başına düşen geliri kendisinin üç katı olan Suudi Arabistan’ın 7 sıra önünde. Kişi başına gelir sıralamasında 35. olan Suudi Arabistan, 88. olan Küba’nın üstünde. Ancak konu insani gelişmişliğe geldiğinde Suudi Arabistan, Küba’nın 7 sıra altında kalıyor. Düşük gelir dışında, Küba on yıllardır felç edici yaptırımlar altında yaşıyor. Bu yaptırımlar devasa kısıtlamalara ve tüm temel ihtiyaçlarda yüksek fiyatlara neden oluyor. Yine de ülkedeki yaşam beklentisi 77.9 sene. Bu rakam 78 yıllık bir beklentiye sahip olan ABD ile beredeyse aynı ve beklentinin 64.1 sene olduğu Hindistan’dan 14 sene daha iyi.

Bu arada ABD de 15. sıradan 12. sıraya düşerek tarihindeki en kötü sıraya yerleşti. ABD, 1995-2000 yılları arasında hep ilk 5 arasındaydı ve hatta iki yıl boyunca 2. sıradaydı. Hindistan gibi onun da düşüşü en iyi yılları oalrak görülen zamanlarda, serbest pazarın altın çağında, neo-liberalizmin Nirvana noktasında geldi. Ekonomik reformların yapıldığı 1992 yılında 160 ülke arasında 121. olan Hindistan bugün 179 ülke arasında 132. sırada. Endeksin rakamları ve metodolojisini değiştirdiği bu yıllar arasında tam bir karşılaştırma zor. Ancak gidişat net biçimde keyif verici değil.

2002 yılından bu yana İnsani Gelişmişlik Düzeyi Endeksi rakamları, milyarder ve milyoner sayıları ikiye veya üçe katlanırken ülkelerin zenginliği insani gelişime aktarımı konusunda istikrarlı bir düşüşe işaret ediyor. Bugün milyarderlerin sayısında azalma var, ama varoşluların yok. Devletin 2007 yılında yayımladığı kendi raporuna göre bugün en az 836 milyon Hindistanlı günde 20 rupinin altında gelire sahip. Bunların 200 milyondan fazlası günde 12 rupiden de az kazanıyor. Ve bu rakamlar ekonomik darboğaz öncesine ait. Muhtemelen yeni bir “Forbes 500” listesine ihtiyacımız var. En yoksul 500 dünya vatandaşının isminin yer aldığı bir listeye. Bu listede kim bizi geçebilir?

http://www.counterpunch.org/sainath03202009.html adresinden özetlenerek çevrilmiştir.

Palagummi Sainath: Gazeteci, The Hindu gazetesinin Kırsal Meseleler Editörü, “Everybody Loves a Good Drought” kitabının yazarı.