Mark WEİSBROT

Hiçbir zaman Haiti’nin özerk olmasını istemeyen ABD şimdi de güvenlik gerekçesiyle deprem yardımına engel oluyor.

Pazartesi günü yani Haiti depreminden 6 gün sonra, ABD Güney Komutanlığı nihayet havadan su ve yiyecek dağıtımıma başladı. ABD Savunma Sekreteri Robert Gates, böylesi bir yöntemi daha önce “güvenlik gerekçesiyle” kabul etmemişti.

Eğer insanlar temiz su bulamazlarsa su yoluyla bulaşan salgın hastalıklar hızla yayılabilir ve ölü sayısı artabilir. Ancak ABD şu anda ülkeye 10 bin asker göndererek güvenlik konusunu yaşamsal ihtiyaçların temininden daha fazla önemsediğini gösteriyor. Bunun yanı sıra bölgedeki BM askerlerinin sayısının da 3 bin 500 kişi arttırılması planlanıyor.

Pazar sabahı dünyaca tanınmış yardım örgütü Sınır Tanımayan Doktorlar, portatif hastane ünitesine sahip bir uçağın rotasının ABD ordusu tarafından Dominik Cumhuriyeti’ne çevrilmesine tepki gösterdi. ABD’nin sergilediği bu davranış hayati öneme sahip 48 saatlik bir sürenin ve çok sayıda yaşamın yitirilmesine mal oldu.

Pazar günü, Dünya Gıda Programı hava lojistik görevlisi Jarry Emmanuel şöyle dedi: “Haiti’ye her gün 200 uçak inip kalkıyor. Bu Haiti gibi bir ülke için gerçekten de akıl almaz bir rakam… Ancak bu uçuşların çoğu ABD ordusu için yapılıyor.”

ABD Güney Komutanlığı vekil komutanı Teğmen PK Keen, şu anda Haiti’de depremden önceki döneme kıyasla daha az şiddet olayının yaşandığını bildirdi. Haiti’de sergilemiş oldukları kahramanca çalışmalarıyla tanınan bir örgüt olan Sağlık Ortakları’ndan Dr. Evan Lyon ise güvenlik konusu ile ilgili olarak “yanlış bilgilendirme, dedikodu… ve ırkçılıktan” söz etti.

ABD hükümetinin güvenlik takıntısını anlamak için son zamanlarda Washington’un burada bulunduğu bazı girişimlere bakmak gerekiyor. Haiti’nin içinde bulunduğu kötü durum, depremin uzun zaman öncesinden beri ABD sokaklarında yaşayan çok sayıda evsiz insanın durumu ile karşılaştırılmakta. diğer yurttaşlarla aynı geçerlilikte yasal ve anayasal haklara sahip olabilmek için çok yoksul ve çok siyah insanlar bunlar. 2002’de ABD destekli askeri darbe ile Venezualla’nın seçilmiş hükümeti geçici süreyle devrildiğinde yarımkürede yer alan çoğu hükümet, ülkenin süratle demokratik rejime dönmesi gerektiğini belirterek tepki gösterdi. Ancak iki yıl sonra Haiti’nin demokratik yollarla seçilmiş başkanı Jean-Bertrand Aristide, ABD tarafından kaçırılıp Afrika’ya sürgüne gönderildiğinde tepkiler yumuşamıştı.

ABD politikaları ülkeyi bitirdi

2004 darbesi, Haiti’nin 1804’te bir köle ayaklanması ile kurulduğundan beri yağma ve talana uğrayışından, 1915-1934 yılları arası dönemde ABD deniz kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen vahşi işgalden, Washington tarafından desteklenen ve kışkırtılan diktatörlerin gaddarca zulmünden farklı olarak “uzak geçmişi” bertaraf edemez. Darbe 6 yıl önce gerçekleşti ve Şu anda ülkede yaşanan her şey doğrudan bu olay ile bağlantılı.

ABD, Kanada ve Fransa ile birlikte dört yıl boyunca Haiti’nin seçimle iş başına gelen hükümetini devirmek, ekonomiye zarar vermek ve ülkeyi yönetilemez hale getirmek için açıkça bir komplo kurdu. Amaçlarına ulaştılar da. Eğer, deprem yardım çalışmalarında neden hiçbir Haitili devlet kuruluşunun yer almadığını ya da neden depremin meydana geldiği alanda 3 milyon insanın birarada yaşadığını merak eden varsa sebebi kurulan bu komplodur. ABD tarafından yıllarca uygulanan politika Haiti tarımını bitirdi. Örneğin ülkenin ABD tarafından sübvanse edilen pirinç ithalatına zorlanması binlerce Haitili çiftçinin yok olmasına neden oldu.

Aristide, ülkenin demokratik yöntemlerle seçilmiş ilk devlet başkanı 1991 yılında iktidara geldikten sadece 6 ay sonra, daha sonra CIA tarafından finanse edildiği açığa çıkacak olan askeri yetkililer ve ölüm mangaları tarafından devrildi. Aristide şimdi, Haiti halkının çoğunluğunun devrilmesinden beri istediği şeyi, ülkesine dönmeyi istiyor. Ancak ABD Aristide’yi orada istemiyor. Ancak tamamıyla ABD’ye minnettar olan René Préval hükümeti Aristide’nin partisinin –Haiti’nin en büyük partisi- gelecek seçimlere (normalde önümüzdeki ay yapılması planlanan seçimlere) girmesine izin verilmemesine karar verdi.

Washington’ın Haiti’de demokrasiden korkması, ABD’nin bugün ülkeye 10 bin kişilik birlik göndermesinin ve “güvenliği” önem sıralamasında diğer ihtiyaçlardan daha önde tutmasının nedenini açıklayabilir.

ABD tarafından gerçekleştirilen bu işgal, orada ne kadar kaldıklarına bağlı olarak yarıküredeki diğer sorunları da besleyecektir –ABD’nin Kolombiya’daki askeri varlığını arttırmasının bölgede hayli huzursuzluk ve şüpheyle karşılanması gibi-. Ve sivil toplum örgütleri yeniden inşayla ilgili diğer sorunları ön plana çıkartmaktalar: anlaşılır biçimde ülkenin mevcut borcunun silinmesini istiyorlar ve kredi yerine bağış istiyorlar. (IMF, 100 milyon dolar kredi teklif etti) Yeniden inşa için milyarlarca dolara ihtiyaç duyulacaktır: Washington, işlevli bir hükümetin kurulmasını mı teşvik edecek? Yoksa Haiti’nin kendi kendini yönetmesine olan bitmez tükenmez muhalefeti nedeniyle yardımların sivil toplum örgütleri kanalıyla aktarılmasını engelleyerek onların çeşitli işlevlerini mi devralacak?

Ancak en acili, orada acilen su sevkiyatına ihtiyaç olması. ABD Hava Kuvvetleri’nin, yer ikmali zinciri tesis edilebilene dek Haiti’de suya ihtiyaç duyan herkese su ulaştırabilme kapasitesi var. Daha fazla su oldukça bu sınırlı kaynak için kavga veya isyanın olması da daha az olası olur.Gıda ve tıbbi malzemeler de havadan atılabilir. Bu operasyonlar acilen arttırılmalı. Kaybedecek zaman yok.

Mark Weisbrot: Washington Ekonomi ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Yardımcı Direktörü

http://www.guardian.co.uk/commentisfree/cifamerica/2010/jan/20/haiti-water-us-occupation adresinde yayımlanan yazıdan çevrilmiştir.