Yazan: Giles Ji Ungpakorn *

Bangkok sokaklarında hafta boyunca devam eden şiddet olaylarını izleyenler için, mevcut kargaşanın birbirlerinin aynadaki yansımasıymışlar gibi sadece farklı renklerdeki tişörtlü ve farklı siyasi partilerin destekçileri ile ilgili olduğunu farz etmek cazip olabilir. Olay bu değil.

2005 sonlarından bu yana Tayland’da gördüğümüz yoksullar ile eski seçkinler arasında yükselen bir sınıf savaşı. Bu tabii ki katıksız bir sınıf savaşı değil. Geçmişte solda mevcut olan boşluk nedeniyle Shinawatra gibi milyoner ve popülist politikacılar yoksullara önderlik yapmayı başardılar.

Seçmen kitlesinin çoğunluğunu oluşturan kent ve kır yoksulları Kırmızı Tişörtlüler. Hükümeti demokratik seçimle belirleme hakkı istiyorlar.’in Thai Rak Thai hükümetinin pasif destekçileri olarak yola çıktılar ama o andan itibaren Gerçek Demokrasi olarak adlandırdıkları bir yurttaş hareketi biçimini aldılar.

Onlara göre Gerçek Demokrasi ordu komutanlarının ve sarayın uzun süredir kabullenilmiş gizli diktatörlüğünün sona ermesi anlamına geliyor. Bu durum komutanlara, danışma meclisindeki (encümen-i daniş, ç.nç.) kralın danışmanlarına ve muhafazakar seçkinlere anayasadan üstünlermiş gibi davranma izni veriyor. 2006’dan bu yana, bu seçkinler askeri darbe sahneleyerek, mahkemeleri kullanıp’in partisini iki kez feshederek ve kral taraftarı Sarı Tişört güruhunun sokak şiddetini destekleyerek bariz biçimde seçim sonuçlarına karşı hareket ediyor.

Şu anki Demokrat Parti hükümeti ordu tarafından dalavereyle bu konuma getirildi. Kırmızı Tişört hareketinin büyük kısmı haklı olarak Thaksin’in destekçileri. Thaksin’in hükümeti yoksullar lehine Tayland’ın ilk evrensel sağlık hizmetleri sistemini de içeren birçok politika ortaya koydu.

Yine de Kırmızı Tişörtlüler salt Thaksin’in kuklası değiller. Halk grupları içinde öz örgütlenmeler ve’in ilerici önderlik yoksunluğundan dolayı, özellikle de krala “sadık” olma konusundaki ayak diremesine dair hayal kırıklıklarını gösteriyorlar.

Cumhuriyetçi bir hareket yükseliyor. Benim gibi birçok sol eğilimli Taylandlı, Thaksin destekçisi değil. Onun insan hakları ihlallerine karşıyız. Ancak Gerçek Demokrasi için yurttaş hareketiyle birlikteyiz.

Sarı Tişörtlülerin amacı yeni bir diktatörlük sistemi

Sarı Tişörtlüler, muhafazakâr kral taraftarları. Bazılarının faşist eğilimleri var. Muhafızları ateşli silahlar taşıyor ve kullanıyor. 2006 darbesini desteklediler, geçen yıl hükümet binasını harap etiler ve uluslararası havaalanlarının kullanımını engellediler. Arkalarında ordu vardı. Askeri birliklerin Sarı Tişörtlülere hiçbir zaman ateş açmamasının nedeni bu. Şu anki Oxford mezunu Tayland başbakanının Sarı Tişörtlüleri cezalandırmak için hiçbir şey yapmamasının nedeni bu. Sonuçta bazılarını kabinesine atadı.

Sarı Tişörtlülerin amaçları, muhafazakâr elitleri ve Tayland’ı yönetmenin “eski kötü yollarını” korumak amacıyla seçmenlerin seçme gücünü azaltmak. Halkın oy kullanabileceği ancak parlamenterlerin ve kamu makamlarının çoğunun seçime hazır olmadığı, fakat “yeni” bir diktatörlük sistemi tasarlıyorlar. Ana-akım Tayland medyası, orta sınıf akademisyenlerin çoğu ve hatta sivil toplum örgütü liderleri tarafından destekleniyorlar.

Eğer birisi Tayland’da meydana gelen şiddet eylemlerini anlayacak ve hakkında hüküm verecekse istiyorsa tarihsel algı ve bakış açısına ihtiyacımız var. Bakış açısı, mülke zarar vermek ve insanları yaralamak ya da öldürmek arasındaki fark gözetmek zorunda.

Tarihsel algı, Kırmızı Tişörtlülerin neden şimdi öfkeyle patladıklarını açıklamaya yardım ediyor. Askeri zorbalığa, demokratik haklarının tekrar tekrar gasp edilmesine, kendilerine karşı devam eden şiddet eylemlerine ve ana-akım medya ile akademisyenlerden gelen yaygın ihlallere yeterince dayandılar.

Riskler çok fazla. Herhangi bir uzlaşma istikrarsızlık riski taşıyor. Eski seçkinler, Kırmızı Tişörtlülerin tamamen cumhuriyetçi haline gelmesini durdurması için Thaksin ile pazarlık yapmak isteyebilir. Ama her ne olursa olsun, Tayland halkı eski günlere geri dönmeyecek. Kırmızı Tişörtlüler, siyasete ordunun ve sarayın müdahalesinden bıkkın ve yorgun olan milyonlarca Taylandlıyı temsil ediyor. En azından siyasi olmayan bir anayasal monarşi isteyecekler.

* Giles Ji Ungpakorn: Kralın eleştirilmesini yasaklayan “krala ihanet yasası” kapsamında suçlanmasının ardından Şubat ayında İngiltere’ye kaçan akademisyen ve yazar.

http://www.zmag.org/znet/viewArticle/21179 adresinde yayımlanan makaleden çevrilmiştir.